Doç. Dr. Pelin Aktaş Uysal; Göğüs Hastalıkları Bölümü Memorial Bahçelievler Hastanesi 

KORONAVİRÜS GEÇİRDİKTEN SONRA DA BU BELİRTİLERİNİZ VARSA POST COVİD İLE KARŞI KARŞIYA OLABİLİRSİNİZ…

Koronavirüs hastalığı 2019’un sonlarında Çin'de başlayıp, hızla tüm dünyaya yayılmıştır ve 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edildi. Yapılan epidemiyolojik çalışmalarda, Covid-19 testi negatif çıktıktan uzun süre sonrasında bile semptomların devam ettiğini bildiren hastalar bulunduğu belirlendi. COVID-19 sonrası sendrom ( Post Covid-19), Long Covid gibi tanısal terimler kullanılmış olmakla birlikte Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü PCS'yi "COVID-19 ile uyumlu bir enfeksiyon sırasında veya sonrasında gelişen, 12 haftadan uzun süren ve alternatif bir tanı ile açıklanmayan belirti ve semptomlar" olarak tanımlamaktadır.

Peki Post COVID sendromu nedir?

Özetle; COVID-19 geçirdikten 12 hafta sonra hâlâ devam eden ve alternatif bir tanı ile ilişkilendirilemeyen şikayetler post COVID sendromu (uzamış COVID) olarak adlandırmaktayız. 

Akut enfeksiyon sırasında hastaneye yatışın ve 40-49 yaş aralığına sahip olmanın COVID-19 sonrası sendrom gelişiminin en önemli belirleyicisi olmaktadır. Post COVID Sendromu tanısı tam olarak kullanılmasa da, en sık görülen semptomlarının yorgunluk ve dispne yani nefes darlığı olduğunu tespit etmekteyiz. 

COVID-19, literatür örneklerinde olduğu gibi multisistemik bir hastalıktır. Enfeksiyon atlatılsa bile sistemik etkileri devam etmektedir. Buna ek olarak enfeksiyon atlatılmadan, akut dönemde ortaya çıkan, uzun dönemde vücudu etkileyebilecek bulgular da sözkonusudur. Araştırmalara göre koronavirüsün endotelyapısından sinir hücrelerine kadar geniş bir etki skalasıvardır. Özellikle inflamatuar süreçlerin çok aktif olması zincirleme reaksiyonlar başlatabilir. 

Post COVID sendromunun solunum sistemi üzerindeki etkileri daha çok COVID-19'u orta ve ağır geçiren hastalarda görülmekte olup ,pnömoni ile geçiren, akciğer filminde ya da tomografide buzlu cam görünümü olan kişiler, ileri yaşta olanlar ve kronik hastalığı olanlarda post COVID sendromunun görülme riski de artmaktadır. Ancak kimi zaman COVID-19’u hafif atlatanlarda da uzamış COVID görülebiliyor. Post COVID sendromuayrıca bronşektazi yani akciğer içindeki bronşlarda oluşan hasar sonrası bronşların kalıcı olarak genişlemesi, pıhtılaşma, pulmoner hipertansiyon ve pulmoner fibrozise neden olabiliyor.

Bu şikayetlere dikkat!

En sık görülen şikayetler öksürüğün uzun sürmesi, nefes darlığı, alınan nefesin tamamlanamaması ve halsizlik oluyor. Bu şikayetlerin göz önüne alınarak, post COVID sendromunun ayırıcı tanısının yapılabilmesi için solunum fonksiyon testi ve difüzyon testi önem taşıyor. Gerekli durumlarda radyolojik görüntülemelerden de yararlanılabiliyor. Kişilerin COVID-19’u geçirdikten sonra 3 ay içinde göğüs hastalıkları uzmanına başvurması, ileriki dönemde solunum sistemine ilişkin sağlık problemleri ile karşılaşmaması için büyük önem taşıyor.Pulmoner rehabilitasyon, bazı durumlarda steroidtedavisi, inhaler ilaçlar destek tedavide kullanılabilmektedir.