Özellikle son yıllarda enflasyon oranının çok yüksek olması alacaklıların paralarının değerinde ödenmemesi durumuna sebep oldu. Borçluların ise işleyen faiz oranlarının enflasyon oranlarına kıyasla düşük olmasından borçlarını zamanında ödemeyerek avantajlı konumda oldular. Kira artış oranları, uzun vadeli yüksek miktarlı alacaklar, günden güne değişiklik gösteren araç ve elektronik eşya fiyatları gibi tüm ekonomik değerlerde büyük farklılıklar oluştu.

Enflasyon oranlarının bu denli yüksek olması borçluların borçlarını geç ödemesini onlar açısından avantajlı bir hal gibi göstermekteydi. Alacaklı olanlar için ise bu durum çok ciddi mali problemlere, dolaylı yoldan dahi olsa mal varlığı kaybına sebep açmaktadır.

Aslında enflasyon her ülkede sürekli görülen bir durumdur. Ancak kısa zamanda yüksek oranların sürekli olması tahmin edilemez zararlara sebep olmuştur. Böyle bir durumda emsal kararlara bakıldığında alacaklıların mülkiyet hakkının ihlal edildiği ve bu sebeple doğan zararlara karşı ek tazminat davası açma hakkı bulunduğunu söylemek gerekir. Ek tazminat davası gerek alacaklılar gerek borçlular tarafından bilinmemekte olduğundan, borçluların kötü niyetli olması halinde enflasyon oranlarının artışından fayda sağlayacakları algısı oluşturabilmektedir. Ancak alacaklıların ek tazminat hakkı dolaylı yoldan elde edilen haksız kazancı engelleyecektir.

Mülkiyet hakkı, Anayasanın 35. Maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinine1 Nolu Ek protokolün 1. Maddesinde düzenlenmiştir.

Anayasa’nın 35. Maddesi; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” Anayasanın 35. Maddesi ile güvence alınan Mülkiyet hakkı; halihazırda mevcut olan mal, mülk ve varlıkları kapsamaktadır. Gelecekteki olası ihtimallere dayanarak mülkiyet hakkının varlığından ve mülkiyet hakkının ihlalinden söz edilemez. Bu hususun istisnası belli durumlarda ekonomik bir değer ifade eden, icrası mümkün bir alacağı elde etmeye yönelik meşru bir beklentidir. Bir kanun hükmüne dayanan veya başarılı olma ihtimali yerleşik yargı içtihatlarına göre yüksek olan, somut bir beklenti de mülkiyet hakkı kapsamında değerlendirilebilir. 

Borçlar kanunun 122. Maddesinde yer alan düzenlemeye göre; alacaklı gecikme faizini aşan bir zarar uğramış ise borçlu kusursuzluğunu ispat etmedikçe bu zararı tazminle yükümü tutulmuştur.

Kanuni dayaklarla uyumlu olarak; Anayasa mahkemesi alacakların enflasyon sebebiyle değer kaybetmesi halini de mülkiyet hakkı olarak değerlendirmiştir. Öyle ki bu yönde gerek şirketlerin, gerek kişilerin özel hukuk ve idare davalarına ilişkin başvuruları bulunmaktadır. Bir diğer husussa zararın ispatı ile ilgilidir. Bir karara göre; yüksek enflasyon, döviz kurundaki artış, piyasadaki faiz oranlarının yüksek oluşu alacaklının zararının gerçekleştiğini göstermez. Bu durumda dahi alacaklı uğradığı zararı ispatlamak zorundadır. Örneğin alacağını zamanında tahsil edemediği için, daha yüksek oranda faizle borç aldığını, alacağını zamanında alamadığı için ödeyemediği yabancı para cinsinden borcunu geçen süre içinde gerçekleşen kurk farkıyla ödediğini vs. ispatlaması gerekmektedir. Başka bir kararda ise “Borçlunun temerrüde düştüğü tarihten ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen süre içinde gerçekleşen enflasyon artışı, mevduat ve devlet tahvillerine verilen faiz oranları, Döviz kurlarındaki artış oranları dikkate alınarak, bu konuda uzman bir bilirkişiden rapor alınması ve munzam zararın ödenmemesi gerekecektir ve rapor alınarak zararın varlığı karine olarak kabul edilmiştir.

Sonuç olarak; enflasyon sebebiyle alacaklıların zarara uğraması mülkiye hakkı ihlali olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple bu durumdan oluşan zararlar için ek tazminat davası açılarak zararın giderilmesi mümkündür.