Deprem Hasarlarında Özel Sigorta: Güvence mi, Gereksiz Yük mü?

Türkiye’nin büyük bir bölümü, aktif fay hatlarının gölgesinde yaşıyor. Deprem gerçeği, hepimizin gündeminde; ancak ne yazık ki çoğu zaman bu gündem, büyük bir sarsıntıdan sonra aklımıza geliyor. Evlerimizi korumak için zorunlu deprem sigortası (DASK) yaptırıyoruz. Peki ya DASK’ın yetmediği yerde devreye giren özel deprem sigortası? İşte burada tartışma başlıyor: Ek güvence mi, yoksa gereksiz bir masraf mı?

Özel deprem sigortasının en güçlü tarafı, maddi anlamda sağlam bir kalkan sunması. Deprem sonrası yıkılan veya ağır hasar gören evinizi yeniden inşa ettirmek, yalnızca devlet yardımlarına bel bağlayarak neredeyse imkânsız. DASK’ın belirlediği üst limit, özellikle büyük şehirlerdeki konut fiyatlarının çok gerisinde. Özel sigorta ise bu açığı kapatmakla kalmıyor; evinizdeki eşyalar, kira kaybı ya da geçici konut masrafları gibi DASK’ın kapsamadığı zararları da üstlenebiliyor. Üstelik, böyle bir güvence, olası bir deprem sonrası belirsizlik ve kaygıları da azaltıyor.

Ancak madalyonun bir de diğer yüzü var. Öncelikle, bu sigorta her yıl yenilenen bir maliyet demek. Üstelik deprem riski yüksek bir bölgede oturuyorsanız, primler can yakıcı seviyelere çıkabiliyor. Daha da önemlisi, poliçenin küçük harflerle yazılmış detayları… “Muafiyet” denilen uygulama ile hasarın belli bir kısmını cebinizden ödemeniz gerekebilir. Eksik teminat yazılması, kapsam dışı zararlar veya uzun süren ekspertiz süreçleri, beklenen tazminatın alınmasını zorlaştırabiliyor.

Yapılan araştırmalara göre; Türkiye genelinde konutların yaklaşık %57 ila %58’i DASK kapsamında sigortalı olduğu belirtilmekte iken; bazı kaynaklara göre bu oran %54,7 olarak da kabul ediliyor . Depremin etkili olduğu illerde, DASK oranı ortalama %49 seviyesine düştüğü şeklinde tespitler mevcut.

Öte yandan; sigortası olmayanlar bir depremzede için en büyük risk, sadece evini değil; içinde biriktirdiği eşyaları, anıları ve ekonomik düzenini de kaybetmesidir. Devletin sağladığı nakdi yardımlar, kira yardımları ve ayni destekler hayat kurtarıcıdır ama çoğu zaman “hayata sıfırdan başlamak” için yeterli değildir.