Hava Durumu
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

Trump çağında Türk-Amerikan ilişkilerine yaptırımlar kaşe vurdu

Donald Trump, Türkiye'ye müteveccih müspet yaklaşımına karşın 4 salname rolü sürecinde, ikisi Brunson davası, ikisi S-400 alımı, bir tanesi de YPG/PKK’ya müteveccih operasyonlar dolayısıyla "Türkiye’ye 5 defa müeyyide uygulamış ABD Başkanı" namına tarihe geçti.

Haber Giriş Tarihi: 19.01.2021 11:16
Haber Güncellenme Tarihi: 19.01.2021 11:16
Kaynak: Haber Merkezi
breakingnews.com.tr
Trump çağında Türk-Amerikan ilişkilerine yaptırımlar kaşe vurdu
Washington

ABD Başkanı Donald Trump, 4 salname rolü ortamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile dobra münasebat kurmuş olsa da ABD bürokrasisi ve Kongresinin tesiri ile dü diyar ilişkilerinde en yoğun çatlaklar ve darmaduman krizler, Trump devrinde meydana geldi.

ABD Başkanlığı vazifesini 20 Ocak Çarşamba haset Demokrat Joe Biden'a devredecek Trump, görevde kalmış bulunduğu 4 sene ortamında Washington’da körüklenen Türkiye karşıtı havaya karşın Türkiye ve Erdoğan’a müteveccih müspet yaklaşımını korudu.

Hatta devir zamane Türkiye ile ayrımsız çizgide izahat karşıcı Trump, Washington'dan eleştiriler aldı. Ancak bu yaklaşım, selefi Barack Obama devrinde dü diyar ortada açılmaya başlamış bulunan çatlakların derinleşmesini engelleyemedi.

İki nazik görüşme

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Trump, nice defa değişik platformlarda görüştü, dü defa Beyaz Saray’da birlikte araya geldi.

İlk görüşme, Trump'ın rolü devralmasından tahminî 4 ay sonraları 16 Mayıs 2017’de gerçekleşti.

Trump, mülakat sonrasında planlı kuma matbuat toplantısında, Türkiye'ye PKK ve DEAŞ neredeyse yıldırı gruplarıyla mücadelede dayanak noktası olduklarını ve bu yıldırı gruplarına sakıncasız düzlük bırakmama dair garanti verdiklerini tabir etti.

Beyaz Saray'daki ikinci şahika de 13 Kasım 2019’da yapıldı. Bu mülakat sonrasında planlı kuma matbuat toplantısında da Trump, Erdoğan’dan medih mahmul laflarla bahsederek "Cumhurbaşkanı Erdoğan, aynen bizim cenk ettiğimiz neredeyse terörle cenk ediyor." dedi.

Trump döneminde, ABD'nin YPG/PKK'ya desteği sürdü

Türk-Amerikan ilişkilerinde, Trump’a selefi Barack Obama’dan kalıt küsurat en ehemmiyetli sorunlardan biri, ABD’nin "DEAŞ ile mücadele" bahanesiyle Suriye’de YPG/PKK yıldırı örgütüne maruz destekti.

Seçim vaatlerinden bir tanesi "DEAŞ'ı en endamsız müddette bitirmek" bulunan Trump, Pentagon ve ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığının (CENTCOM) Suriye'de yıldırı örgütü YPG/PKK ile kurduğu DOĞRU iş birliğinin sürmesine müsaade verdi.

Ankara, Obama yönetimine bulunduğu neredeyse Trump yönetimine de YPG/PKK ile teşrikimesai sayesinde iri tepkime gösterirken, Trump, mükemmel da Erdoğan’ın Washington ziyaretinden çabucak ilk 9 Mayıs 2017’de YPG/PKK’ya aracısız tabanca verilmesi düşüncesince Pentagon’a yönerge verdi.

Bu talimatın, Rakka’nın DEAŞ’tan katılması düşüncesince verildiği, örgüte sağlanan silahların listesinin Türkiye ile paylaşılacağı ve Rakka operasyonundan sonraları ağırbaşlı silahların arka toplanacağı tabir edilse de Pentagon’un yıldırı örgütüne tırlar dolusu tabanca ve takım yardımı, Rakka operasyonundan sonraları da bitmeme etti.

YPG/PKK’ya maruz desteğin gerisinde Pentagon ve CENTCOM’un rolünün ehemmiyetli bulunduğu biliniyordu. Öyle ki Trump’ın tekraren Suriye’den ABD askerlerini tefriş etmek istediğine müteveccih açıklamaları birlikte biçimde engellenerek yaşama geçirilmedi.

Trump, 19 Aralık 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile meydana getirdiği telefon görüşmesinin arkası sıra "Suriye’deki ABD askerlerini ağız ağıza çekme" buyruğu verdi.

Washington’da siyasal infiale tarz açan bu karar, zamanın Savunma Bakanı Jim Mattis’in ve YPG/PKK ile DOĞRU ilişkisiyle maruf DEAŞ'la Mücadele hususi Temsilcisi Brett McGurk’ün istifasıyla sonuçlandı.

Trump elan sonraları inandırma edilerek çekilmenin "yavaş ve düzenli" olabileceği belirtildi ve incizap süreci durduruldu.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise Türkiye ile Suriye’nin kuzeyinde sakıncasız semt çalışmalarına başladı fakat bu proses de rastgele birlikte neticeye ulaşmadı.

Türkiye’nin, YPG/PKK’ya gönül rahatlığı Barış Pınarı Harekatı'nı başlatmadan ilk Cumhurbaşkanı Erdoğan ile 6 Ekim 2019'da telefon görüşmesi karşıcı Trump, bu görüşmenin arkası sıra harekat dalında mevcut ABD askerlerini çekeceğini açıkladı.

Washington'da iletişim araçları ve Kongrenin eleştirilerine sunulan küsurat Trump, attığı bu adımdan ötürü Barış Pınarı Harekatı'na yeşil kudret yakmakla suçlandı.

Eleştirilere gönül rahatlığı Beyaz Saray, Trump'ın diplomatik anahtar ve mevki nezaketiyle uyuşmayan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hitaben yazdığı mektubu basına sızdırdı.

Erdoğan ise mektubu dikkate almadı ve 9 Ekim 2019 günlü mektubu, Washington ziyaretinde Trump’a reddetme etti.

Diğer yandan ABD, 14 Ekim 2019’da Barış Pınarı Harekatı hasebiyle Milli Savunma Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'ya müeyyide uyguladı.

Harekatın sona ermesiyle Trump, 23 Ekim 2019’da bahis konusu yaptırımların kaldırılması emirini verdi.

Türkiye sınırına DOĞRU alanlarda konuşlu Amerikan askerlerinin bir çok Barış Pınarı Harekatı esnasında çekildi fakat ABD, Suriye’den ağız ağıza çıkmadı ve yıldırı örgütüyle ilişkilerini kesmedi.

Tüm bu gelişmelere karşın Trump’ın, YPG/PKK ile ilişik görüşleri değişmedi.

Trump, 16 Ekim 2017’de İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ile meydana getirdiği kuma matbuat toplantısında birlikte soruya cevap verirken, Türkiye’nin Barış Pınarı Harekatı'nın DOĞRU yayınlayan izahat yaparken, YPG/PKK’nın da resmedildiği neredeyse "melek olmadığını" ayrıca PKK'nın "terör tehdidi bakımında DEAŞ’tan elan çirkin olduğuna" aksan yaptı.

Trump, ayrımsız toplantıda, ABD’nin YPG/PKK düşüncesince Türkiye’yi karşısına almayacağını tabir ederken, örgütün sergerde "Mazlum Kobani" adına aşina yıldırıcı Ferhat Abdi Şahin ile telefonda görüştüğünü ve DEAŞ’lıların tutulduğu hapishaneleri müdafaasını istediğini aktardı.

Rahip Brunson’ın tutuklanması, Ankara-Washington arasındaki ipleri gerdi

İzmir’deki Evanjelik Diriliş Kilisesi rahibi, ABD yurttaşı Andrew Craig Brunson, "milli güvenliği zılgıt fail faaliyetlerde bulunduğu" iddiasıyla münteha dışı edilecekken, 15 Temmuz vuruş girişimi soruşturmasında "gizli birlikte tanık", Brunson aleyhine savcılıkta tabir vermesi üzerine, FETÖ ve PKK irtibatlı bulunduğu sebebi öne sürülerek 9 Aralık 2016’da tutuklandı.

20 Ocak 2017’de rolü Obama’dan devraldıktan sonraları Brunson davası, Başkan Yardımcısı Mike Pence’in Evanjelik olmasından ötürü Trump’ın Türkiye dosyasının en rüçhan konusu biçimine geldi.

Brunson davasında mahkeme, 3 defa boşaltma talebini reddedip 25 Temmuz 2018’de de Brunson’ın hapishane cezasını ev hapsine çevirince Pence ve Trump, Türkiye’ye müteveccih müeyyide tehdidinde bulundu.

Nitekim 26 Temmuz 2018’de ABD yönetimi, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ü müeyyide listesine aldı.

11 Ağustos 2018’de ise Beyaz Saray, gine Brunson davası hasebiyle Türkiye’ye müteveccih polat ve alüminyumda gümrük vergisinin 2 katına çıkarıldığını duyurdu.

Brunson, 12 Ekim 2018’de başıboş bırakıldı. Amerikalı rahip, ülkesine döndükten endamsız müddet sonraları ise Washington, Türk bakanlara müteveccih yaptırımları kaldırdı.

S-400 krizi ve mühim tarz ayrımı tartışmaları

Washington ile Ankara ortada meyve yılların en yoğun krizi, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 iklim defans sistemlerini almasıyla başladı.

ABD’den Patriot iklim defans sistemi alamayan Türkiye, Rusya ile S-400 dair masaya oturdu fakat bu durum, ABD Kongresi ilkin kazanmak neredeyse Washington’daki kurulmuş nizamı tasalı etti.

Trump, bu mevzuda Türkiye’nin tezlerine dayanak noktası verdi ve selefi Obama’yı "Ankara’nın iklim defans sistemi isteklerine cevap vermemekle" suçladı.

ABD Kongresi ise 2 Ağustos 2017'de Trump'ın imzasıyla yürürlüğe giren CAATSA'nın (Amerika'nın Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası) Türkiye'ye gönül rahatlığı uygulanmasını arzu etti.

Pentagon, 17 Temmuz 2019’da Kongrenin baskısıyla Türkiye’nin F-35 harp uçağı programı ortaklığını askıya aldığını beyan etti fakat ABD, halen birtakım Türk şirketlerinden F-35'le ilişik parçalar almaya bitmeme ediyor.

Kongre, 2020 ve 2021 defans maddi durumuna bağlı yasalarda bu yaptırımların uygulanması şartını da ekledi.

Trump yönetimi ise 2020 defans bütçe yasası kapsamında, 14 Aralık’ta Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığını (SSB) ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir ile üç yukarı dozaj resmi birime CAATSA yaptırımlarını uyguladı.

Böylece Trump, Türkiye'ye müteveccih müspet yaklaşımına karşın 4 salname fariza sürecinde, ikisi Brunson davası, ikisi S-400 alımı, bir tanesi de YPG/PKK’ya müteveccih operasyonlar kazanmak neredeyse "Türkiye’ye 5 defa müeyyide uygulamış ABD Başkanı" adına tarihe geçti.

Türk-Amerikan ilişkilerinde kördüğüm: FETÖ

FETÖ’nün 17-25 Aralık 2013 kaymakamlık darbesiyle başlamış bulunan ve 15 Temmuz 2016 askeri vuruş girişimine denli vasıl faaliyetleri de dü diyar arasındaki ilişkilerde 4 sene ortamında masaya mevrut özellik oldu.

Trump yönetimi, ABD’de mevcut FETÖ sergerde Fetullah Gülen ve örgütün yukarı dozaj mensuplarına müteveccih anket başlatılmasına bağlı birtakım adımlar attıysa da bu mevzuda konkre birlikte meyve ortaya çıkmadı.

Hakan Atilla davası

Eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın 27 Mart 2017'de New York JFK Havalimanı'nda gözaltına katılması da Trump devri Türk-Amerikan ilişkilerinin nazik vakalarından biriydi.

Atilla, "İran yaptırımlarının ihlali" suçlamalarıyla oluşturulan davanın birlikte tane sanığı adına yargılandı ve jüri, Atilla'yı ile alakalı 6 suçlamanın 5'inden başı yerde bulurken, "kara mülk aklama" suçlamasından da arı olduğuna değişmeyen verdi.

İran yaptırımları davasında başı yerde mevcut Atilla, 32 maaş hapishane cezasından sonraları 23 Temmuz 2019’da ABD’den münteha dışı edildi.

Bu fenomen da Türk-Amerikan ilişkilerinde yaşanmış bulunan birlikte ilkti. İlk defa birlikte Türk yetkilisi resmi görevdeyken ABD makamlarınca gözaltına alınıp yargılanmış oldu.

Yargılama dosyasında ise FETÖ’nün 17-25 Aralık dosyalarının izleri ilgi çekerken, FETÖ’ye DOĞRU adların davada uzman adına dinlenmesi de davanın "siyasi birlikte dava" bulunduğunu göstermesi itibarıyla önemliydi.

Dolayısıyla Trump’ın, Türkiye’ye müteveccih müspet yaklaşımına karşın dü diyar ortada meyve yılların en yoğun çatlakları ve en darmaduman ilişkileri, Trump devrinde meydana geldi.

Kaynak: AA

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.