4’üncü Yargı Paketiyle Cezai Anlamda oluşacak olan yeni süreç nedir?

Avukat Kevser Yıldırım Yazdı;

? TBMM tarafından kabul edilen ve henüz Resmi Gazete de yayınlanmamış olmasına rağmen oldukça ses getiren 4. Yargı Paketinde neler var ve ne gibi yeni değişikliler söz konusu olmaktadır.

4’üncü Yargı Paketi ile birlikte İdari Yargı da İdareye tanınan cevap sürelerinin kısaltıldığı ve yargılama sürecinin daha hızlı ilerlemesine ilişkin yeni düzenlemeler yapıldığı görülmektedir. İdari Yargı dışındaki düzenlemelerde gibi başkaca düzenlemeler bulunsa da en çok dikkat çeken ve konuşulan merak konusu olan düzenlemeler Ceza Hukukuna ilişkin şüpheli sanıkla ilgili olan düzenlemeler olmuştur.  Daha önce torba yasa ile cezaların infazına ilişkin bazı af niteliğinde düzenlemeler söz konusu olmuş iken 4. Yargı Paketi ile tüm suç tiplerine ilişkin yargılamaları kapsayan düzenlemelerle birlikte katalog suçlara ilişkin ayrıca düzenlemeler olmuştur. 4. Yargı Paketi kapsamının önemli bir kısmını oluşturan ve uygulama da ciddi değişiklere yol açacak olan kısım ise ceza yargılamasında şüpheli – sanığa uygulanan tedbirlere ilişkindir. 

Güvenlik tedbirlerinden tutuklamanın katalog suçlarda söz konusu olabilmesi kuvvetli suç şüphesinin yanında somut delil şartına da dayandırılmış ve adli kontrolün ise süresiz olarak uygulanması kaldırılmıştır. Buna göre Adli kontrol süresi, ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde en çok 2 yıl olup, bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek 1 yıl daha uzatılabilecekken Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde ise adli kontrol süresi en çok 3 yıl olup, bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatılabilecektir. Ancak uzatma süresi, toplam 3 yılı, Türk Ceza Kanunu'nun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlarda ise 4 yılı geçemeyecektir.

Bir başka önemli değişiklik ise ev hapsine ilişkin verilen adli kontrol yükümlülüğüne dair oluşmuştur. Buna göre Konutu terk etmeme yükümlülüğü, şahsi hürriyeti sınırlama sebebi sayılarak, bu yükümlülük altında geçen her iki günün, cezanın mahsubunda bir gün olarak dikkate alınacağı hükme bağlanıyor. Tutuklamaya yönelik kararların zorlaştırılması ve ev hapsinin de tutuklama gibi şahsi hürriyeti sınırlama sebebi sayılmasıyla ceza mahsubunda dikkate alınacak olması uygulama da ev hapsi kararlarının artacağına ve tutuklamaya yönelik kararların sayısının azalacağına dair bir öngörü oluşturmaktadır. Yine tutuklamaya, tutuklamanın devamına veya bu konudaki bir tahliye isteminin reddine ilişkin hakim veya mahkeme kararlarında, mevcut koşullara ilave olarak adli kontrol uygulamasının yetersiz kalacağını gösteren deliller de somut olayda gösterilecek ve kararda yer alacak. Böylece hakiminvermiş olduğu tutuklama kararının hangi somut delillere dayandığına dair şüphe oluşturacak haller ortadan kaldırılmıştır.

Bu sebeplerle 4’üncü Yargı Paketi özellikle Katalog suçlarda söz konusu olan tutuklama kararlarını zorlaştırmaktadır. Peki Katalog suçlar hangi suç tipleriydi bizi ne gibi değişiklikler bekliyor? Adam öldürme, soykırım, insanlığa karşı suçlar, işkence, uyuşturucu ticareti, cinsel saldırı ve çocuğun cinsel istismarı gibi suçlar katalog suçlar arasındadır. Bu suçlardan bazıları özellikle cinsel suçlar ise somut delil ile ispatlanması suçun gizli işlenmesi ve somut delil olarak tanımlanan delillerin ortaya çıkması hakimliğin tutuklama kararı vermesinden sonra söz konusu olabilmektedir. O halde tutuklama kararı verilebilmesi fazlası güçleşmiş yerine ev hapsi kararlarının söz konusu olmasının önü açılmıştır. 

Başka bir değişiklik ise Sulh ceza hakimliğinin tutuklama ve adli kontrole ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulunduğu asliye ceza mahkemesi hakimine ait olacak. İtirazı incelemeye yetkili mercilerin farklı olduğu hallerde, itirazların gecikmeksizin incelenmesi için karara itiraz edilen sulh ceza hakimliği tarafından gerekli tedbirler alınacak. Sulh ceza hakimliği işleri, asliye ceza hakimi tarafından görülüyorsa itirazı inceleme yetkisi ağır ceza mahkemesi başkanına ait olacaktır. 

Başka bir değişiklik ise mahkemelerin suçun varlığına ilişkin takdir yetkisini etkileyecek şekilde olmuştur. Şöyle ki İddianamede olayların delillerle ilişkilendirilerek açıklandığı bölümde, yüklenen suçu oluşturan olaylar ve suçun delilleriyle ilgisi bulunmayan bilgilere yer verilemeyecektir.  Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi halinde olduğu gibi beraat kararı verilmesi halinde de tespit veya dinlemeye ilişkin kayıtlar, hakim denetimi altında yok edilecektir. Gündemde konuşan bu değişikler ceza yargılamasında önemli değişiklere neden olacak ve suçun varlığından ceza tayinine hatta infaz aşamasında kadar değişikliklere yol açacaktır.